Cilt 5 - Sayı 1 (Haziran 2023)
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Güncel Gönderiler
Öğe Sözlü çeviri çalışmaları ve uygulamaları(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2023) Akgün, YaşarÇevirmenlik, tıpkı tıp ve mühendislik gibi kökenleri antik çağlara dayanan ve yeryüzünde medeniyetin oluştuğu ilk andan itibaren ifa edilen en eski mesleklerden biridir. Gerek yazılı çevirmenlik, gerekse de sözlü çevirmenlik kendi alanlarında uzmanlık gerektiren karmaşık alanlar itibarıyla ele alınmış, kendi gereksinimlerinin gerektirdiği düzlemde kuramsal ve uygulama bağlamlarında evrilmiştir. Bu kapsamda günümüzde çeviribilimin ve çevirmenliğin herkesçe bilinip uzmanlığa değer bir alan olarak görülmesi, ilk duyulduğu andan itibaren gerçekleştirilen değerli akademik çalışmalara teşmil edilebilmektedir. Bu değerli akademik çalışmaların en bilinir örneklerinden biri olarak Aymil Doğan tarafından kaleme alınan Sözlü Çeviri Çalışmaları ve Uygulamaları (2000) örnek gösterilebilir.Öğe Çevirmen-bilgisayar etkileşiminin kilit bileşeni: Doğal dil işleme(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2023) Pekcoşkun Güner, SevdaYapay zekânın bir alt alanı olan doğal dil işleme, özellikle son yıllarda gündelik yaşamı etkileyen birçok ürünün ortaya çıkmasını sağlamıştır. İnsan dilini öğrenerek makinenin insanla etkili bir şekilde iletişime geçmesini sağlamak üzere geliştirilen doğal dil işleme teknikleri, yalnızca dilbilimde değil, çeviribilim alanında da paradigma değişikliklerine neden olmuştur. Makine çevirisi sistemleri, otomatik özetleme araçları, terim yönetim sistemleri, metin düzenleme ve düzeltme uygulamaları gibi çeviriye yardımcı araçlar, doğal dil işleme teknikleriyle tasarlanmıştır. Söz konusu araçlar, yapay zekâ alanındaki gelişmelerle paralel olarak sürekli güncellenmekte ve kullanıcı beklentilerine göre iyileştirilmektedir. Doğal dil işlemenin en temel çalışma alanlarından biri makine çevirisidir. Doğal dil işleme tabanlı dil modelleri, çeviri kalitesinin artırılması için sürekli olarak eğitilmekte; bağlama dayalı bilginin sistem işleyişine eklemlenmesiyle daha başarılı sonuçlar elde edebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, doğal dil işleme araçları ve tekniklerinin günümüz çeviri sürecindeki konumunu tartışmaktır. Bu doğrultuda, öncelikle doğal dil işleme kavramından söz edilecek ve doğal dil işleme uygulamalarının çeviri etkinliğini nasıl etkilediği üzerinde durulacaktır. Ardından başta makine çevirisi teknolojileri olmak üzere çevirmenler tarafından kullanılan doğal dil işleme tabanlı uygulamalar, çeviri odaklı bir bakış açısıyla incelenmeye çalışılacaktır.Öğe “Mesleğimiz Yayıncılık” Projesi ve TS EN ISO 17100:2015 örnekleri çerçevesinde çeviri sürecindeki revizyon faaliyetlerine yönelik bir değerlendirme(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2023) Arslan, SerhatÇeviri süreçlerinde gerçekleştirilen revizyon eylemi, çok yönlü ve karmaşık bir eylem türüdür. Böyle bir durum, revizyon eyleminin tanımlanmasını ve bu eylemin sınırlarının belirlenmesini zorlaştırmaktadır. Erek kitleyle buluşturulacak erek metnin kalitesini arttırmak amacıyla gerçekleştirilen revizyon faaliyetlerini gerçekleştiren revizör pozisyonundaki katılımcının kişisel tasarruf ve tutumlarının göz ardı edilmemesi de gerekmektedir. Ayrıca günümüzdeki teknolojik gelişmelerin neticesinde, örneğin artan bilgisayar destekli çeviri faaliyetleri bağlamında, revizyon eyleminin amacına uygun işlevsel bir biçimde gerçekleştirilmesi ihtiyacı da artmaktadır. Çalışmamız çerçevesinde “Mesleğimiz Yayıncılık Projesi – AB’ye Uyum Sürecinde Avrupa ve Türkiye Yayıncılık Sektörlerinde Meslek Standartları ve Yeterlilikler” ile “TS EN ISO 17100:2015 ‘Çeviri Hizmetleri – Çeviri Hizmetleri İçin Gereklilikler’ Türk Standardı” örnekleri, revizyon eyleminin çeviribilim alanındaki teorik düzlemde ele alındığı biçimiyle irdelenmiştir. Çalışmamız çerçevesinde irdelediğimiz iki örnek, her ne kadar mesleki standart ve yeterliliklerin belirlenmesi amacıyla oluşturulmuş olsalar da çeviri süreçlerinde revizyon faaliyeti görevini üstlenecek revizör katılımcısının kişisel tasarruf ve tutumları göz ardı edilmektedir. Ayrıca irdelediğimiz örnekler, revizyon faaliyetlerini, genel olarak yalnızca erek metin üzerinden gerçekleştirilebilecek bir eylem türü olarak ele almaktadırlar. Böyle bir bakış açısı, revizyon faaliyetinin yüzeysel ve terminolojik bir biçimde uygulanmasına yol açmaktadır. Çalışmamız çerçevesinde tespit edilen bu ve benzeri sorunlar neticesinde, söz konusu örneklerin çeviribilim alanında yönelik çalışmalarda ele alınan revizyon faaliyetlerine tam anlamıyla odaklanmadığını söyleyebiliriz. Bu sebeple her iki örnek içeriğinin, çeviribilim alanındaki revizyon faaliyetine yönelik ortaya konulan literatür çerçevesinde değerlendirilip yeniden ele alınması gerekmektedir.Öğe Geoffrey Chaucer’ın The House of Fame ve The Parliament of Birds eserlerinde Orta Çağ hayvan sembolizmi geleneği(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2023) Varal, Seçil; Uçar, Asya SakineAçıklamalar ve çizimler ile hayvanlar hakkında bilgi veren bir katalog niteliği taşıyan ve İngilizce bestiary olarak bilinen ‘hayvan sembolizmi’ kitapları Orta Çağ’da oldukça yaygındır. Varlık zincirinde insana en yakın olarak yaratılan ‘hayvan’ eski zamanlardan beri insan yaşamında büyük bir rol oynamış çoğu zaman insanlara yiyecek ve giyecek sağlayarak yaşamlarını kolaylaştırmıştır. Öte yandan Orta Çağ’da çoğunlukla tarım ve ulaşımda kullanılmaya başlanan hayvanlar, yalnızca birer av olmaktan öteye geçerek yaşamın her alanında insanların yanında olan en sadık dostlarına dönüşmüştür. Hayvanların insan yaşamında bu denli büyük bir role sahip olması insanların bu varlıkları tanıma isteğini arttırmış bu da hayvan motiflerinin ve sembolizmin edebiyatta da sıkça kullanılmasına neden olmuştur. Özellikle o dönemde oldukça popüler olan alegori ve sembolizm etkisi hayvanlara çeşitli mistik ve ruhani anlamlar atfedilmesine ve edebi eserlerde sıklıkla kullanılmalarına ortam hazırlamıştır. Hayvan sembolizmi, böylelikle, din olgusunun hâkim olduğu Orta Çağ’da din ve ahlak dersleri vermede önemli bir araç haline gelmiş ve birçok edebi esere esin kaynağı olarak oldukça popüler bir geleneğe dönüşmüştür. Bu bağlamda Orta Çağ’daki bestiary geleneğinden yola çıkan bu çalışma İngiltere’nin ve İngiliz edebiyatının ilk büyük şairi olarak addedilen Geoffrey Chaucer’ın (1340-1400) The House of Fame (Şöhret Evi) ve The Parliment of Birds (Kuşlar Meclisi) eserlerinde hayvan sembolizminin izini sürmektedir. Böylelikle, çalışma Chaucer'ın hayvan sembolizmi mirasını bazen Orta Çağ'ın Hristiyan öğretilerinin merkezinde yer alan geleneğin aksine didaktik kaygı gütmeden okuyucuyu sadece eğlendirmek bazen de dinin yanı sıra bilimsel konularda bilgilendirmek için kullanarak, geleneğe farklı bir bakış açısı getirdiğini göstermeyi amaçlamaktadır.Öğe Übersetzung von kulturreferenzen und kulturemen in den sprichwörtern (Deutsch-Türkisch)(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2023) Özbent, SüedaBu çalışma, Türkçe-Almanca dil çiftindeki atasözlerinin çevirisini ele almaktadır. Atasözleri sadece anlamı vurgulamakla kalmaz, aynı zamanda ait oldukları kültürden de derin izler içerir. Bir dil topluluğunun dil hazinesini oluştururlar. Geleneksel bilgeliği ve yaşam deneyimini yeni nesillere aktarırlar. Bir dili konuşan yetkin konuşmacıların ve profesyonel tercümanların, hata yapmamaları için o dile ilaveten atasözü ve deyim hazinesine hakim olmalıdırlar. Kültür ve dil çiftleri arasındaki kültürel fark çok büyük olduğunda atasözlerinin çevirisi özellikle zordur. Çoğu zaman hedef dilde eşdeğer karşılıkları yoktur. Bu çalışma, atasözlerinin tercümesinde kullanılan tercüme olanaklarını ve tercüme yöntemlerini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla atasözlerinin anlam ve yapısını aydınlatmak için öncelikle deyimbilimin araştırma alanı ve bu çerçevede atasözlerinin yeri üzerinde çalışılmıştır. Daha sonra bunlar eşdeğerlilik tiplerine göre sınıflandırmaya çalışılacaktır. Atasözlerinin tercüme sorunsalı, Türkçe ve Almancadan örneklerle ele alınacaktır. Çalışma atasözleri alanının tamamını kapsama iddiasında değildir. Elde edilen örneklerle çalışılmıştır.
