Bir elyazmasının minyatürlerini okumak

Hadîkatu's-Su’adâ 16. yüzyılda kaleme alınmış zamanla geniş okur kitlesine ulaşmış ve bugün bile aynı ilgi ile karşılanan bir eserdir. Fuzûlî’nin “Kerbelâ Vak’ası”nı konu alan bu eseri aynı yüzyıl içerisinde çoğaltılmaya başlanmıştır. Bu durumla eş zamanlı olarak bazı nüshaları nakkaşlar tarafından minyatürler ile de zenginleştirilmiştir. Osmanlı başkentinin dışındaki nakkaşhanelerde ortaya çıkarılan söz konusu minyatürler zengin bir betimleme anlayışını yansıtmaktadır. Genel olarak minyatürler eserde konu edilen peygamber veya dini şahsiyetlerle ilgili olmakla beraber daha çok “Kerbelâ Vak’ası”nı yansıtmaktadır. Ancak bu durum bütün nüshalar için geçerli değildir. Yine her bir nüshadaki minyatür sayısı da farklılık göstermektedir. Böylesine bir çeşitliliğe sahip bu minyatürler çeşitli araştırmacılar tarafından farklı özellikleri doğrultusunda incelemeye tabi tutulmuştur. Yapılan değerlendirilmelerde minyatürler ya metin-resim ilişkisi bağlamında ya da ikonografik yönüyle ele alınmıştır. Bu yaklaşımlar doğrultusunda da minyatürler ile ilgili olarak değişik sonuçlara varılmıştır. Neredeyse uç noktalarda sayılabilecek bu veriler dikkat çekicidir. Bu çalışma kapsamında eserin ondan fazla minyatürlü nüshası ve yaprak şeklindeki minyatürlerin çokluğu göz önüne alınarak sadece Paris Bibliothéque Nationale Suppl. Turc 1088 nolu eserdeki minyatürler incelenmiştir. Aynı zamanda İslam resim sanatının da birer örneği sayılan bu minyatürler çoklu bakış açısı ile değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bunun için İslam resim sanatı veya Osmanlı minyatür sanatı üzerine yapılan kuramsal çalışmalar merkeze alınmış, bu yaklaşımlar doğrultusunda minyatürlerin okuması daha doğrusu minyatürlerin izleyiciye neyi göstermeyi amaçladıkları sorgulanmıştır.

Hadîkatu's-Su’adâ, which was written in the 16th century, has reached a wide audience and even today is a work that is met with the same interest. This work of Fuzûlî on the subject of “Karbala Battle” started to be replicated in the same century. Simultaneously, some copies were enriched with miniatures by naqqas. These miniatures unearthed in the nakkaşhanes, which located outside the Ottoman capital reflect a rich understanding of the description. In general, miniatures are related to the prophets or religious figures mentioned in the work, but they mostly reflect the subjects related to “Karbelâ Battle”. However, this does not apply to all copies. Again, the number of miniatures in each copy are varies. These miniatures were examined by various researchers in accordance with their different features. In the evaluations made, miniatures are discussed in the context of text-picture relationship or iconographic analysis. In line with these approaches, different conclusions have been reached regarding with miniatures. These data, which can be counted almost at the extreme, are remarkable. Within the scope of this study, considering only the more than ten miniature copies of the work and the abundance of leaf-shaped miniatures, only the miniatures in Paris Bibliothéque Nationale Suppl Turc. 1088 are considered. At the same time, these miniatures, which are considered as examples of Islamic painting, have been tried to be evaluated from multiple perspectives. For this reason, the theoretical studies on Islamic painting or Ottoman miniature art were taken into the centre and in line with these approaches, the reading of the miniatures, or rather, what the miniatures aimed to show to the audience was questioned.