İbrahim Yasa sosyolojisinde toplumsal değişme: Aile göç ve köy üzerinden bir okuma

1940'lı yıllar Türk sosyoloji tarihinin değişim ve dönüşüm gösterdiği yıllardır. İbrahim Yasa'nın da Amerika'dan Türkiye'ye gelmesi bu dönemi kapsamaktadır. Yasa, Türkiye'ye 1942 yılında gelmiştir. Türkiye'ye gelişinin ardından Hasanoğlan Köy Enstitüsü'nün kuruluşunda 5 yıl kadar yer almıştır. Köy enstitüsünün kuruluşunda aktif olarak rol oynayan Yasa, daha sonraları ise köy yaşamını, köy monografileri ve toplumsal değişme kavramı üzerinden ele almıştır. Yasa'nın köy monografilerinde dikkat çeken, köy monografilerini bu kadar önemli yapan şey ise karşılaştırmalı sosyoloji anlayışını kullanmasındandır. Hasanoğlan köyü ve 25 yıl sonra Hasanoğlan köyü çalışması karşılaştırmalı köy monografi geleneğinde bir ilk olarak önem arz etmektedir. Bunun yanında Yasa'nın aile tipolojilerini çalışması, yeni aile tipolojilerini "Alamancı" ailesi, gecekondu ailesi ve taygeldi ailesi gibi yeni aile tipolojileri ortaya çıkartmıştır. Yasa, oraya çıkan bu aileleri çalışmalarında detaylı olarak açıklamıştır. Bundan dolayı Yasa, aile sosyolojisine ve sosyoloji literatürüne önemli katkılar sağlamıştır. Bu tezin amacı, Türk sosyolojinin önemli sosyologlarından İbrahim Yasa'nın sosyolojik görüşlerini incelemek, analiz etmek ve İbrahim Yasa'nın Türk sosyolojisine katkılarını ortaya koymaktır. Bu araştırmada İbrahim Yasa'nın eserleri incelenmiştir. Yasa'nın çalışmaları nitel araştırma tekniği olan doküman inceleme ve belge tarama tekniği esas alınarak incelenmiştir. Tezimizde İbrahim Yasa sosyolojisine toplumsal değişme olgusu üzerinden aile, göç ve köy üzerinden bir okuma yapılmıştır.

The 1940s are the years when the history of Turkish sociology showed change and transformation. This period also includes the arrival of İbrahim Yasa from America to Turkey. The Yasa came to Turkey in 1942. After his arrival in Turkey, he took part in the establishment of Hasanoğlan Village Institute for about 5 years. Yasa, who played an active role in the establishment of the village institute, later discussed village life through village monographs and the concept of social change. What draws attention in Yasa's village monographs and what makes village monographs so important is his use of comparative sociology. Hasanoğlan village and the study of Hasanoğlan village 25 years later are important as a first in the tradition of comparative village monographs. In addition, Yasa's study of family typologies has revealed new family typologies such as the "Alamancı" family, the shantytown family and the taygeldi family. The Yasa explained these families who went there in detail in its studies. Therefore, the Yasa has made significant contributions to family sociology and sociology literature. The aim of this thesis is to examine and analyze the sociological views of İbrahim Yasa, one of the important sociologists of Turkish sociology, and to reveal İbrahim Yasa's contributions to Turkish sociology. In this research, the works of İbrahim Yasa were examined. Yasa's studies were examined based on the qualitative research technique of document analysis and document scanning. In our thesis, a reading was made on the sociology of İbrahim Yasa through the phenomenon of social change, family, migration and rural.