Hurufilik ve Bektaşilik münasebetleri bağlamında sâfî baba divanı
| dc.contributor.author | Aslan, Murat | |
| dc.date.accessioned | 2025-10-24T12:53:44Z | |
| dc.date.available | 2025-10-24T12:53:44Z | |
| dc.date.issued | 2024 | |
| dc.department | KMÜ | |
| dc.description.abstract | Kâinatı, İslam’ı ve insanı Arap alfabesinin yirmi sekiz ve Fars alfabesinin otuz iki harfi temelinde yorumlayan Hurufilik düşüncesi, 14. asrın sonu ve 15. asrın başında Anadolu’ya göç eden bazı Hurufiler sayesinde henüz kuruluş aşamasında olan Bektaşilikle etkileşime girmiştir. Bu münasebet yüzyıllar boyunca sürmüş, böylece Bektaşilik tarikatında ciddi bir Hurufilik etkisi söz konusu olmuştur. Bu etki Bektaşi edebiyatı üzerinde apaçık bir şekilde görülebilir. Muhîtî, Arşî ve Misâlî gibi pek çok Bektaşi şair, şiirlerinde Hurufilik unsurlarını kullanmışlardır. Bunlardan biri 18-19. asır şairlerinden Sâfî Baba’dır. Kaynaklarda hayatı hakkında bilgi bulunmasa da Divan’ından hareketle Sâfî Baba’nın samimi bir Bektaşi olduğunu söylemek mümkündür. Tek eseri Divan olan şairin, şiirlerinde Hurufiliğe ait bazı anahtar kavramlar kullandığı, Fazlullah Esterâbâdî ve Câvidânnâme’den bahsettiği, Nesîmî ve Aliyyü’l A’lâ gibi Hurufi büyüklerini andığı görülmektedir. Sâfî Baba Divanı’nda görülen Hurufilik unsurlarının kapsamı ve içeriği nedir? Eserde yer alan bu unsurlar şairin Hurufi olmasından mı kaynaklanmaktadır yoksa bu durum Hurufilik ve Bektaşilik arasındaki kültürel etkileşimin bir sonucu mudur? Sâfî Baba’yı bir Hurufi olarak kabul etmek mümkün müdür? Makalede bu sorulara yanıt aranacaktır. | |
| dc.description.abstract | The thought of Hurufism, which interprets the universe, Islam and humanity on the basis of the twenty-eight letters of the Arabic alphabet and the thirty-two letters of the Persian alphabet, interacted with Bektashism, which was still in its formative stages, due to the migration of some Hurufis to Anatolia at the end of the 14th and beginning of the 15th centuries. This interaction continued for centuries, resulting in a significant Hurufism influence on the Bektashi sect. This influence can be clearly seen in Bektashi literature. Many Bektashi poets, such as Muhiti, Arshi, and Misali used elements of Hurufism in their poetry. One of them is Safi Baba, a poet of the 18th-19th centuries. Although there is no information about his life in the sources, it is possible to infer that Safi Baba was a sincere Bektashi, based on his Divan. It is seen that the poet, whose only work is Divan, uses some key concepts of Hurufism in his poems, mentions Fadlallah Astarabadi and Javidannama, and mentions Hurufi figures such as Nesimi and Aliyyül Ala. What is the scope and content of the elements of Hurufism in Safi Baba’s Divan? Do these elements in the work stem from the poet’s being a Hurufi, or are they the result of the cultural interaction between Hurufism and Bektashism? Is it possible to regard Safi Baba as a Hurufi? This article seeks to explore answers to these questions. | |
| dc.identifier.citation | Aslan, M. (2024). Hurufilik ve Bektaşilik münasebetleri bağlamında sâfî baba divanı. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 7(2), 196-212. https://doi.org/10.47948/efad.1578356 | |
| dc.identifier.doi | 10.47948/efad.1578356 | |
| dc.identifier.endpage | 212 | |
| dc.identifier.issue | 2 | |
| dc.identifier.startpage | 196 | |
| dc.identifier.uri | https://doi.org/10.47948/efad.1578356 | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11492/11097 | |
| dc.identifier.volume | 7 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi | |
| dc.relation.ispartof | Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi | |
| dc.relation.publicationcategory | Makale - Ulusal Hakemli Dergi - Başka Kurum Yazarı | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Bektaşilik | |
| dc.subject | Hurufilik | |
| dc.subject | Sâfî Baba | |
| dc.subject | Kültürel Etkileşim | |
| dc.subject | Klasik Türk Edebiyatı | |
| dc.subject | Bektashism | |
| dc.subject | Hurufism | |
| dc.subject | Safi Baba | |
| dc.subject | Cultural Interaction | |
| dc.subject | Classical Turkish Literature | |
| dc.title | Hurufilik ve Bektaşilik münasebetleri bağlamında sâfî baba divanı | |
| dc.title.alternative | Safi baba's divan in the context of relationships with hurufism and bektashism | |
| dc.type | Article |
