2024 - Cilt: 6 Sayı: 2
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Güncel Gönderiler
Öğe Buji ateşlemeli motorlarda yakıt olarak etanol kullanımının performans ve emisyonlar üzerindeki etkisi(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2024) Kaya, AbdullahAlternatif yakıtlar üzerine yapılan araştırmalar, enerji tüketiminin her geçen gün artması ve zararlı egzoz gazı emisyonlarının azaltılmasını sağlamak için sürekli çalışma konusu olmuştur. Ülkemizde motorlu kara taşıt sayısı TÜİK verilerine göre 2024 yılı mayıs ayı sonu itibariyle 29791066’ya ulaşmıştır. Yine sera gazı emisyonlarında en büyük payı 2022 yılı verilerine göre %71,8 ile enerji sektörü ilk sırada yer almıştır (TÜİK 2024). Bu yüzden içten yanmalı motorlarda alternatif yakıtlar üzerine çalışmak kaçınılmaz olmuştur. Etanolün içten yanmalı motorlar için uygun bir alternatif yakıt olduğu ve fiziksel ile kimyasal özelliklerinden dolayı buji ile ateşlemeli motorlarda kullanımının daha uygun olduğu görülmüştür. İçten yanmalı motorlarda yanma olayı performans ve emisyon açısından önemli bir faktördür. Etanolün benzinle karıştırıldığında yanmanın iyileştiği ve temiz yanma oluştuğundan dolayı motor performansı ve emisyonlar üzerinde olumlu etkiler yarattığı görülmüştür. Bu araştırmada etanolün (C2H5OH) buji ile ateşlemeli (Otto çevrimli) motorlarda alternatif yakıt olarak kullanılması araştırılmıştır. Motor performansı ve emisyonlar üzerindeki etkisi incelenmiştir. Etanolün buji ile ateşlemeli motorlarda kullanılmasının yakıt özelliklerine göre sonuçları irdelenmiştir. Buji ile ateşlemeli motorlarda etanol kullanımının emisyon değerlerinde azalma ve motor performansında ise artış sağladığı görülmüştür. Etanol üretimi için kullanılan bitkisel ham maddelerin yetişme alanı uygun olan coğrafi bölgelerde üretim teknolojilerinin gelişmesi devam etmektedir. Dünyanın çoğu yerinde kullanımı mümkün olduğundan, ülkeler bu alternatif yakıt üzerinde araştırmalarına halen devam etmektedir.Öğe Hayvan derisinin kusur tespitinde makine öğrenmesi tekniklerinin kullanımı – literatür taraması(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2024) Ataç, Hasan Onur; Kayabaşı, Ahmet; Aslan, Muhammet FatihDerinin insan hayatında ilk çağlardan beri var olduğu tahmin edilmektedir. Nitekim ilk başlarda sadece soğuktan ve rüzgârdan korunmak için kullanıldığı düşünülürken günümüzde deri, dayanıklılığı ve estetikliği sebebiyle moda, mobilya ve otomotiv gibi devasa sektörlerde çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Küresel deri pazarı her geçen yıl daha da büyümektedir. Bu durum deri üretiminde akıllı yaklaşımların önemini her geçen gün artırmaktadır. Tabakhanelerde deri ürünlerindeki yüzey kusurlarını tespit edebilmek için tecrübeli insan denetçilerin kullanılması uzun zamandır süregelen bir uygulamadır. Ancak bu yöntem, yorucu, zaman alıcı, hatalara açık ve kişinin tecrübesine göre değişkendir. Kaliteli deri ürünlerinde hata payının düşük olması ekonomik olarak ciddi öneme sahiptir. Sektördeki insan hatalarından kurtulmak ve verilen kararları nesnelleştirebilmek adına deri yüzeyindeki kusurların otomatik tespit edilebilmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada hayvan derisinin kusurlarını tespit edebilmek amacı ile makine öğrenmesi tekniklerini kullanan çalışmalar hakkında literatür taraması yapılmıştır. Görüntü analizi ve makine öğrenmesi yöntemleri ile deri yüzeylerindeki kusurları tespit etme yöntemlerinin detaylı bir incelemesi yapılmıştır. Bu alanda gelecekte yapılacak çalışmaları teşvik etmek amacı ile zorluklar ve gelişim evreleri sunulmuştur.Öğe Estimating wind speed with ANFIS: A case study in Karaman city(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2024) Gulhan, Selim; Kul, Seda; Balcı, Selami; Çeltek, Seyit AlperenWind energy, one of the renewable energy sources, plays an increasingly important role in our world as a clean and sustainable energy source. Since the electricity generation potential from wind energy has a variable structure, energy generation estimates to be made to minimize the adverse effects of this situation have an important place for both power plants and operators. Various estimation methods are used for wind energy sources. In this study, wind speed (m/s) is estimated using fuzzy logic, one of the 34902 data Adaptive-Network-Based Fuzzy Inference System (ANFIS) models consisting of hourly average temperature (℃), relative humidity (%), and actual pressure (hPa) parameters are taken at Karaman-17246 Meteorology Station in 2022. The Root Mean Square Error (RMSE) of the obtained results is examined, and it is seen that the method used approached the result with 0.97. Thus, the technical information is presented for researchers to determine the wind energy potential for the Karaman region in Turkiye.Öğe İş güvenliği uzmanlarının risk değerlendirme yöntemlerini uygulama performanslarının araştırılması(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2024) Yaylali, ÇağlarBu çalışma iş sağlığı ve güvenliği (İSG) risk değerlendirme (RD) çalışmalarında iş güvenliği uzmanlarının (İGU) risk değerlendirme yöntemlerini uygulamadaki performanslarını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Bu kapsamda, ülkemizde ve dünyada yaygın olarak kullanılan RD yöntemlerinden olan Fine-Kinney ve L Tipi Matris yöntemleri kullanılmıştır. İşletmelerde en çok karşılaşılan tehlikelerden olan gürültü ve yüksekte çalışmayla ilgili oluşturulmuş tehlike senaryoları ve alt senaryolar bu iki yöntem ile İGU’lara RD yaptırılmıştır. Yapılan çalışma İGU’ların RD konusundaki mevcut başarı performanslarının belirlenmesi açısından önem arz etmektedir. Araştırma, iş güvenliği sektöründe Türkiye’de çeşitli illerde çalışan toplam 107 adet A, B ve C sınıfı İGU’nun katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerin analizleri sonucunda İGU’ların RD performanslarının ve RD yöntemlerini kullanım yetkinlikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte İGU’lar arasındaki farklılıklar ortaya konularak önerilerde bulunulmuştur.Öğe The use of HPLC-DAD method in determining the quality of honeys: 5-hydroxymethylfurfural (HMF) analysis(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2024) Özbay, Merve; Arslan, Fatma Nur; Görür, GaziThe recognition of 5-hydroxymethylfurfural (HMF) content in honeys has been the subject of many scientific studies as it is a significant indicator of the toxicity, its processing method, storage situations and age. In this research, the amount of HMF in 95 different flower and honeydew honey samples obtained from markets, factory sales offices and local beekeepers in Turkiye was determined. High performance liquid chromatography (HPLC) method was employed to recognize HMF contents. Before sample analysis, the standard HMF solutions were prepared at different concentrations and method validation studies were carried out. The HMF content limit value of flower and honeydew honey in the Honey Communiqué (TFC/Communiqué No:2020/7) is stated as 40 mg.kg-1. According to the obtained results, the HMF contents in honey samples were found as 0.00-16.65 mg.kg-1. It was determined that the amounts of HMF were at the highest level in monofloral milk vetch honey (MH_MV) samples coded MH_MV3 and MH_MV4. Therefore, it was concluded that all of the honey samples were compatible with the Honey Communiqué in terms of HMF and had appropriate honey quality values.Öğe Complete rewriting system of schützenberger – crossed product of monoids(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2024) Guzel Karpuz, Eylem; Yıldız, FatmanurIn this paper, we study on complete rewriting system for the Schützenberger - crossed product of two cyclic monoids, which is defined in (Emin et al. 2013). Additionally, we obtain normal form structure of elements of this monoid construction and give solvability of the word problem. Finally, we present an example part.Öğe Günlük akarsu akım verilerinin destek vektör makinesi ve dalgacık dönüşümü ile modellenmesi(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2024) Ziya, Ulviye; Hınıs, Mehmet AliGünlük akarsu akımlarının tahmini su yapılarının işletilmesi, kontrolü ve yönetimi için önemlidir. Kısa süreli akım değerlerinin tahmini birçok parametreye bağlı ve değişkenlik gösteren zor bir görevdir. Günlük, haftalık gibi kısa süreli akış tahminleri, bir havzadaki belirli bir rezervuarın önümüzdeki kısa zaman boyunca akışını tahmin etmek için kullanılır. Bu tahminler, mevcut su kaynaklarının optimum kullanımı için reservuarda depolamasının aktif olarak düzenlenmesini gerektiren hidroelektrik güç planlaması ve taşkın azaltmayı planlamak için kullanılır. Bu sebeple gerek akarsu yapılarının yönetiminde reservuarda ne kadar su biriktirileceği veya bırakılacağının belirlenmesinde gerekse üretilecek enerji miktarının belirlenmesinde kısa süreli akım tahminlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebeple kısa süreli akımlar için en uygun tahminin yapılabilmesi su yapılarının yönetiminde hayati öneme sahiptir. Bu çalışmada günlük akım verilerinin kısa süreli akım tahminlerinde son yıllarda geliştirilmiş ve sıklıkla tercih edilen makine öğrenmesi yöntemlerinden birisi olan Destek Vektörleri Makineleri (DVM) incelenmiştir. Çoruh havzasında bulunan Büyükdere Çayına ait 1981-2009 yılları arasında ölçülmüş 10168 adet günlük akım verileri kullanılarak bu yöntem ile geliştirilen modeller sonuçlarının iyileştirilmesi için dalgacık dönüşümü kullanılarak hibrit modeller elde edilmiş ve günlük akım verileri için en uygun modeller araştırılmıştır. Geliştirilen modeller arasında 1,2 ve 5 günlük geciktirilmiş akım verilerin kullanılarak geliştirilen Dalgacık dönüşümlü DVM (WDVM04) modeli çeşitli istatistik kriterleri (R:0.998; NSE:0.996; KGE:0.993; PI:0.039; RMSE:0.304 ve MAPE:0.056) kullanılarak en iyi model olarak bulunmuştur.Öğe The effects of various ethanolic extracts on some microbiological properties of chicken sausages(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2024) Yerlikaya, Sabire; Şen Arslan, Hülya; Şimşek, Hanife; Özkaya, NurIn this study, the antimicrobial effects of different levels (0%, 5%, 10%) of ethanolic extract of propolis (EEP), sage (EES), lavender (EEL), yarrow (EEY), and St. John’s Wort (EEC) on total psychrotroph aerobic bacteria (TPAB), total coliform and fecal coliform, yeast-mold in chicken sausage were investigated. The sausages were divided into seven groups. The first and second groups were the control samples. The surface of second control group of chicken sausage was sprayed with only ethyl alcohol (70%). The third, fourth, fifth, sixth, and seventh groups were sprayed with EEP, EES, EEC, EEY, and EEL at two levels, respectively: 5%, and 10%. Prior to each treatment, sausages were left to be stored at +4ºC for ten days. All extracts significantly (P<0.05) reduced the numbers of total psychrotroph aerobic bacteria (TPAB), total coliform and fecal coliform, and yeast mold compared with control samples. 10% EEP reduced the TPAB count to 6.61 log cfu/g compared to the control (8.82 log cfu/g). 5% EEC showed the least antimicrobial effect (33.03 log cfu/g) on coliform bacteria. The antimicrobial effect of 5% EEY (1.21 log cfu/g) and 5% EEP (0.61 log cfu/g) were determined higher than 10% EEY (16.14 log cfu/g) and 10% EEP (3.87 log cfu/g) on coliform bacteria, respectively. Yeast-mold number in chicken sausages reached 10.5 log cfu/g on the 10th day of storage. EEP decreased the population more efficiently than the other extracts and ethanol treatments. The results indicate EEP, EEL, EES, EEY, and EEC as antimicrobial agents might be used to reduce the number of microorganisms in sausages.Öğe Length-weight, length-length relationships and condition factor of picarel, spicara smaris (linnaeus, 1758) sampled from aegean sea and black sea(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2024) Özpiçak, Melek; İbitürk, GülsimayIn this study, length-weight relationship (LWR), length-length relationship (LLR) and condition factor (K) of Spicara smaris (Linnaeus, 1758) collected from Aegean Sea and Black Sea during 2023-2024 fishing season were determined. A total of 116 samples (Aegean Sea N=56, Black Sea N=50) were obtained from commercial fishermen. The mean (±SD) total length and weight of samples varies between 15.47±0.98 cm, 34.82±6.45 g, and 12.35±1.40 cm, 20.01±8.93 g for Aegean and Black Sea, respectively. The slopes (b values) of the total length–weight regressions indicated (-) negative allometric growth to (+) positive allometric growth in localities. In addition, LLRs were calculated by using the linear regression model. LLRs were also highly significant (P<0.001) with coefficient of determination (R2) ranging from 0.748 to 0.975. Tthe Fulton’s condition factor was calculated according to localities and sex, separately, and when the two localities were compared in terms of condition factors, a significant difference was found between them (F=7.699, P=0.007).
