2023 - Cilt: 5 Sayı: 2
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Güncel Gönderiler
Öğe Enhancing Translation studies with Artificial Intelligence (AI): challenges, opportunities, and proposals(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2023) Soysal, FıratThis theoretical study delves into the symbiotic relationship between Translation Studies and Artificial Intelligence (AI), emphasizing the need for collaboration between these two fields. The study explores the challenges and opportunities for developing Translation Studies with AI and presents proposals for advancing the integration of AI in the field. The integration of AI in translation practices has the potential to enhance translation efficiency, overcome language barriers, and expand access to the information. However, this integration also raises the important ethical considerations, such as the role of human expertise in translation, the accuracy and cultural appropriateness of translations, and the impact of AI on the workforce. The study highlights the importance of integrating AI-related topics into the curriculum of Translation Studies programs, fostering collaborative research projects between scholars and AI developers, and addressing the need to bridge the gap between AI's IQ and EQ capabilities. Translation Studies can play a crucial role in improving AI systems' accuracy and cultural sensitivity in translation by providing valuable insights into the cultural nuances, context, and ethical considerations. By leveraging the expertise of Translation Studies, AI developers and researchers can enhance the performance of AI-based translation systems, ultimately improving the quality and impact of AI in translation. Therefore, this study supports the collaboration between Translation Studies and AI to improve the quality of translation services and promote the widespread use of culturally sensitive translations.Öğe Çeviribilim felsefesine doğru: lakonik bir düşünce yolculuğu(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2023) Soysal, FıratBu çalışma, çeviribilimin kuramsal ve tarihsel gelişimine dair bir felsefe oluşturmayı amaçlayarak, bilgisayarın ilerlemesi ve dilbilimsel kuramların bu disiplini nasıl etkilediğini araştırmaktadır. Modern dilbilimin çeviribilim üzerindeki etkisini tartışmakta ve çeviribilimin nasıl kendi başına ayakta duran bir bilimsel disiplin olarak teorik ve metodolojik soruşturmalar yürüttüğünü irdelemektedir. Çalışma, hermeneutik ile çeviribilim arasındaki yakın ilişkiyi vurgulamakta ve metinlerin anlaşılmasında ve çevrilmesinde yorumun kritik rolünü tartışmaktadır. G. Frege tarafından ortaya atılan anlam ve gönderim ayrımı, çeviribilimde dil içi anlamla (mana) ve dilsel olmayan nesneye dilin atıfta bulunması (gönderim) arasındaki ayrımı belirlemede önemli sonuçlara sahiptir. Ayrıca, çalışma W.V.O. Quine'ın çeviri belirsizliği, L. Wittgenstein'ın aslan analojisi ve H.-G. Gadamer'in anlamayı etkileyen gelenek kavramlarına değinmektedir. Söz konusu düşünceler çevirinin karmaşık sürecine ışık tutmaktadır. Çevirinin çok dilli ve çok yönlü doğasını kabul eden çalışma, felsefeden, bilimden ve çeviribilimden gelen içgörüleri birleştiren disiplinler arası bir yaklaşımı savunmaktadır. Çalışma, dilin, kültürün, bilişin ve yorumun özniteliklerini derinlemesine düşünen bir çeviribilim felsefesi oluşturma çağrısı yapmaktadır. Çalışma ayrıca, çeviriyi yalnızca bir aktarım olarak değil, kültürel ve kavramsal ayrımlar arasında köprü kuran incelikli bir eylem olarak ele almaktadır. Sonuç olarak, çeviribilimin küresel iletişime katkıda bulunan ve kültürler arası anlayışı teşvik eden dinamik bir alan olarak tanınmasını savunmaktadır. Akademik disiplin içinde devam eden tartışmalara ve değişimlere dair içgörü sağlanmakta ve kapsamlı bir felsefi çerçeveye duyulan ihtiyaç vurgulanmaktadır.Bu çalışma, çeviribilimin kuramsal ve tarihsel gelişimine dair bir felsefe oluşturmayı amaçlayarak, bilgisayarın ilerlemesi ve dilbilimsel kuramların bu disiplini nasıl etkilediğini araştırmaktadır. Modern dilbilimin çeviribilim üzerindeki etkisini tartışmakta ve çeviribilimin nasıl kendi başına ayakta duran bir bilimsel disiplin olarak teorik ve metodolojik soruşturmalar yürüttüğünü irdelemektedir. Çalışma, hermeneutik ile çeviribilim arasındaki yakın ilişkiyi vurgulamakta ve metinlerin anlaşılmasında ve çevrilmesinde yorumun kritik rolünü tartışmaktadır. G. Frege tarafından ortaya atılan anlam ve gönderim ayrımı, çeviribilimde dil içi anlamla (mana) ve dilsel olmayan nesneye dilin atıfta bulunması (gönderim) arasındaki ayrımı belirlemede önemli sonuçlara sahiptir. Ayrıca, çalışma W.V.O. Quine'ın çeviri belirsizliği, L. Wittgenstein'ın aslan analojisi ve H.-G. Gadamer'in anlamayı etkileyen gelenek kavramlarına değinmektedir. Söz konusu düşünceler çevirinin karmaşık sürecine ışık tutmaktadır. Çevirinin çok dilli ve çok yönlü doğasını kabul eden çalışma, felsefeden, bilimden ve çeviribilimden gelen içgörüleri birleştiren disiplinler arası bir yaklaşımı savunmaktadır. Çalışma, dilin, kültürün, bilişin ve yorumun özniteliklerini derinlemesine düşünen bir çeviribilim felsefesi oluşturma çağrısı yapmaktadır. Çalışma ayrıca, çeviriyi yalnızca bir aktarım olarak değil, kültürel ve kavramsal ayrımlar arasında köprü kuran incelikli bir eylem olarak ele almaktadır. Sonuç olarak, çeviribilimin küresel iletişime katkıda bulunan ve kültürler arası anlayışı teşvik eden dinamik bir alan olarak tanınmasını savunmaktadır. Akademik disiplin içinde devam eden tartışmalara ve değişimlere dair içgörü sağlanmakta ve kapsamlı bir felsefi çerçeveye duyulan ihtiyaç vurgulanmaktadır.Öğe Fransızca ölmekte olan bir dil mi? Twitter’da konu hakkında yapılan tartışmalara yönelik bir söylem çözümlemesi(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2023) Avcı, Aysun; Akramova, Aziza; Kartal, ErdoğanGünümüzde tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de en yaygın ve sık kullanılan sosyal medya araçlarının başında Twitter gelmektedir. Kullanıcılarının özellikle ülke ve dünya gündemine dair güncel konular hakkında görüş ve düşüncelerini anlık olarak paylaşıp tartışabildikleri bu etkileşimli ortam, çok kısa bir zaman içerisinde devasa bir platform halini almıştır. Söz konusu ortamda tartışmalar, genellikle gündem olan konulara dair atılan tweetler ve bu tweetlerin alıntılanarak altına yapılan yorumlar ya da retweet edilmesi yoluyla gerçekleşmektedir. Bu tartışmaların, Twitter’ın bir sosyal medya aracı olarak gündem belirlemedeki rolü ve toplumsal tartışma kültüründeki yerini anlamak açısından önem taşıdığı düşünülmektedir. Bu çalışmada, Twitter ortamında duyurulan bir haberin okunduğu anda kullanıcılarına neler düşündürdüğü, üzerlerinde nasıl bir duygusal etki yarattığı ve sonuçta bunun ilgili habere yapılan yorumlara nasıl yansıdığının söylem çözümlemesi yoluyla incelenerek ortaya konması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, Herring (2004)’in bilgisayar aracılı söylem çözümlemesi yaklaşımıyla, Türkiye’deki ulusal televizyon kanallarından biri olan Fox TV’nin Ana Haber sunucusu Selçuk Tepeli’nin kendi haber programından kısa bir video eşliğinde 25.10.2022 tarihinde paylaştığı, Twitter’ın gündem başlığı altında yer alan ve aynı zamanda günün en çok tartışılan konuları arasında yer alan: “Dünyada yaşayan diller arasında İngilizce birinci, Türkçe ikinci sırada. Fransızca ise ölen diller arasında gösteriliyor. Bazı şeyleri ezbere konuşmamak lazım…” başlıklı tweetine yapılan 107 yorum (tweet) incelenmiştir.Öğe Mısırlı yazar Necîb Mahfûz’un romanlarının ingilizce ara dil kullanılarak yapılan çevirilerinde argo ifadeler, deyimler ve özel adların çevirisi üzerine bir inceleme(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2023) Can, BetülEdebî çeviri, edebî metinlerin, hedef dilde de aynı anlamı ve üslûbu koruyacak şekilde, eş değer kelimelerle ve kültürel kayıplara yol açmadan aktarıldığı bir çevirmenlik dalıdır. Bu çeviri türünde, içerikle birlikte öncelikle çevrilecek metnin biçim, üslûp, sözcük, ses, söz dizimi gibi bütün dil bilgisel örgüsünün aktarılması gerekmektedir. Edebî çeviri sürecinde kaynak dil ile hedef dil arasındaki farklılıklardan kaynaklı bazı çeviri kayıpları ortaya çıkmaktadır. Eş değerliğin tam sağlanamaması, kültürel unsurlar, verilmek istenen mesajın doğru anlaşılamaması ve çevirmen tercihleri gibi unsurlar bu kayıplardan bazılarını oluşturmaktadır. Ara dilden yapılan çeviriler de söz konusu kayıplara yol açan bir başka husustur. Yabancı dilden çevirisi yapılmak istenen metin, doğrudan kaynak dilden hedef dile aktarılabildiği gibi ara dil kullanılarak da hedef dile aktarılabilmektedir. Kuşkusuz bu durum, doğrudan kaynak dilden hedef dile yapılan çevirilere kıyasla dil, anlatım biçimi ve içerik açısından daha fazla kayba yol açacaktır. Bu çalışmada Arapçadan Türkçeye ara dil kullanılarak yapılan çevirilerden bazı örnekler sunularak kaynak metinden hedef metne ulaşana dek yaşanan kayıplara dikkat çekilmek istenmiştir. Çalışmada Nobel Edebiyat Ödüllü Mısırlı yazar Necîb Mahfûz’un dört farklı romanının, İngilizce ara dil kullanılarak Türkçeye aktarılmış olan çevirileri ele alınmış, kaynak dille ve -varsa- Arapça aslından tercüme edilen örnekleri ile karşılaştırmalı olarak incelenip değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmaya dâhil edilen romanlar; “Efrâhu’l-Kubbe”, “el-Lıss ve’l-Kilâb”, “el-Kahire el-Cedîde” ve “Yevme Kutile’z-Za‘îm”’dir. Romanlar, argo ifadelerin çevirisi; deyim, atasözü ve kültürel ifadelerin çevirisi ile özel adların çevirisi olmak üzere üç başlık altında ele alınmıştır.Öğe Türkiye’de alt yazı çevirisi alanında yayınlanmış makalelere bir bakış: 2019-2023 yılları(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2023) Aslankılınç, Burcu; Ersoy, HüseyinÇeviribilim alanında kabul edilmesi 1990’lı yılların ortalarına rastlayan görsel-işitsel çeviri, kendi alt alanlarına sahiptir. En çok tercih edilen görsel-işitsel türlerin başında gelen alt yazı çevirisine ihtiyaç, özellikle teknolojiyle birlikte son yıllarda hızlanmıştır. Bu çalışmanın amacı; son beş yılda Türkiye’de alt yazı çevirisi üzerine yayınlanmış makalelerin incelenerek nasıl bir dağılım gösterdiğini ortaya koymak, varsa araştırma boşluklarını tespit etmektir. Elde edilecek verilerin güncel olması; hem şu anda sahada çalışanlara yol gösterebilme hem de akademik dünyadaki araştırmacılara alanda çalışılabilecek boşlukları sunabilme kapasitesi açısından önemlidir. Bu kapsamda; Google Scholar dizininde alt yazı çevirisi üzerine yayınlanmış makaleler incelenmiş, çalışılan temalar ortaya çıkartılmış, araştırma boşlukları sunulmuş ve değerlendirilmiştir. Doküman incelemesi yoluyla veriler toplanmış ve betimsel analiz yöntemiyle bulgular değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında incelenen 55 makaleden 9 tema oluşturulmuş, temaların yıllara göre dağılımı yapılmış, alt yazı çevirisinin alt alanlarına göre yoğunluğuna bakılmış ve grafik üzerinde gösterilen sayısal veriler değerlendirilerek sonuca ulaşılmıştır. Bazı araştırma boşluklarının olduğu saptanmış ve bunlara yönelik öneriler sunulmuştur.Öğe Yabancı dil öğretiminde makine çevirisi kullanımı: yabancı dil eğitmenlerinin görüşleri üzerine görgül bir çalışma(Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2023) Dolmaci, Maide; Balkul, Halil İbrahimİnsanlığın doğuşundan günümüze kadar çeviri oldukça önemli ve her şeyi kapsayan bir role sahip olmuştur. Gelişen teknoloji ile birlikte çeviri alanında da büyük değişiklikler meydana gelmiştir. Bu sayede eğitim sektörü başta olmak üzere özellikle yabancı dil öğretiminde makine çevirisinin (MÇ) önemi ve alana katkısı artış göstermektedir. Bu çalışmada, hazırlık sınıflarında yabancı dil öğretiminde öğrencilerin makine çevirisi (MÇ) kullanımı ele alınacaktır. Makine çevirisi yabancı dil öğretiminde daha yeni kullanılıyor gibi gözükse de, aslında uzun zamandır yabancı dil öğrenimi ve öğretiminin bir bileşeni olarak yer almaktadır. Bu araştırmada, önceki literatür verileri ışığında, dil eğitmenleri ile gerçekleştirilecek olan yarı-yapılandırılmış görüşmelerde öğrencilerin yabancı dil öğrenirken makine çevirisinden yararlanıp yararlanmadıkları, yararlanıyorlar ise en çok hangi dil yeteneklerini geliştirmek için yararlandıkları tespit edilecektir. Ayrıca, makine çevirisinin dil yeteneklerinin gelişiminde ne düzeyde katkıda bulunduğu ve hangi etkinliklerde makine çevirisi araçlarının kullanıldığı araştırılacaktır. Sonrasında bu bağlamda eksikliklerin incelenerek sınırlılıkların neler olduğu tespit edilecektir. Bu çalışmada, makine çevirisinin yabancı dil öğretiminde geçmişten günümüze kadar hangi konumda yer aldığını ve yabancı dil öğretiminde eğitmenlerin makine çevirisine karşı tutumlarını öğrenmeyi hedeflemekteyiz. Araştırmanın veri toplama yöntemi nitel araştırma yöntemlerinden yarı-yapılandırılmış görüşmelerdir ve görüşmelerin ardından veriler içerik analizi yöntemi ile temalara ayrılıp analiz edilecektir. Çalışma, makine çevirisi (MÇ) ile yabancı dil öğrenimi ve öğretimi konu başlıklarını kapsamaktadır ve bu bağlamda disiplinler arası bir araştırmadır. Çalışmadan elde edilen verilerin konu ile ilgili yapılacak ileriki araştırmalara ışık tutması hedeflenmektedir.
