Edebiyat Fakültesi,Türk Dili Edebiyatı Bölümü, Kitap ve Kitap Bölümleri Koleksiyonu
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Güncel Gönderiler
Öğe Nogay Türkçesinde Yönelme Haleki ve İşlevleri(Yayıncı Yok, 2011-12) Atay, AytenTürkçenin tarihi devirlerinden bugüne ismin yönelme (datif) halinin cümle teşkilindeki işlevleri çok çeşitli olmuştur. Yönelme hal eki genel Türkçede olduğu gibi Nogay T.de de bazı özel durumları karşılamak üzere kullanılmaktadır. Bunlar datifin yönelme-yaklaşma ana işlevi etrafındaki çeşitliliklerdir. Nogay T.de yönelme hal ekinin işlevlerini şöyle gruplandırmamız mümkündür: 1. Asıl iş¬levi olan yönelme, yaklaşma ve istikamet bildirme 2. zarf olarak kullanılan kelimelerin bünyesinde bulunma (tanga “tan vakti”, tünegün “dün”, keşke “akşamleyin”, birge “beraber”) 3. “için ile kadar, karşı, doğru” gibi bazı çekim edatlarının işlevini üstlenme (“Saylaganınız sizge bolsın.” “Seçtiği¬niz sizin için olsun.”, “Munav kutıkka sak bol.” “Bu kutuya karşı dikkatli ol.”, “süyinişke tolıp” “sevinçle dolup”) 4. Fiil çekiminde gereklilik, yeterlik, süreklilik ve mastar gibi kimi oluşumlar içinde yer alma (“Aştan ölmeğe turıman.” “Açlıktan ölmek üzereyim.”, “Siz ben oynamağa bolayakpa?” “Sizinle oynayabilir miyim?”, “Biremlep sogıspaga kerekpiz.” “Teke tek çalışmalıyız.”) 5. hal ek¬leri görev değişikliğine bağlı olarak diğer hal eklerinin görevini üstlenme 6. yönelme (datif) grubu olarak kullanılan kelime gruplan içinde yer alma. 7. son çekim edatlanna bağlanarak çeşitli anlam¬lar ifade etme.(“Üyge karap yol aldı.” “Eve doğru yol aldı.”)From historical ages to current days functions of dative (to gravitate) form of noun has been various to compose sentences. Dative form is used to correspond some special conditions in Nogay Turkish as in general Turkish. They are variations around the main function gravitation-approaching. We can assemble into groups the function of dative suffix as in the following: 1. The main function gravita¬tion, approaching, to assign a direction to 2. Existing in the structure of adverbs (tanga “dawn”, tü¬negün “yesterday”, keşke “in the evening”; birge “together” 3. Commiting functions of some pre¬positions “for, with, as, opposite, to” (“Saylaganınız sizge bolsin.” “let it yours that you have selec¬ted”, “Munav kutıkka sak bol.” “to have a care of this box.”, “süyinişke tolıp” “to get full of cheer”) 4. To be in some form like obligation, sufficiency, permanency and infinitive of conjugation. (“Aş¬tan ölmeğe tunman.” “I am at the point of perishing by hunger”, “Siz ben oynamağa bolayakpa?” “Can I play with you?”, “Biremlep sogıspaga kerekpiz.” “we must fight one to one.”) 5. Underta-king the duty of case suffixes depend on the change of duty. 6. Being in word groups which used as dative groups. 7. Connoting various meanings by adding to last prepositions (“ Uyge karap yol aldı.” “Covering distance to home.”)Türkçenin tarihi devirlerinden bugüne ismin yönelme (datif) halinin cümle teşkilindeki işlevleri çok çeşitli olmuştur. Yönelme hal eki genel Türkçede olduğu gibi Nogay T.de de bazı özel durumları karşılamak üzere kullanılmaktadır. Bunlar datifin yönelme-yaklaşma ana işlevi etrafındaki çeşitliliklerdir. Nogay T.de yönelme hal ekinin işlevlerini şöyle gruplandırmamız mümkündür: 1. Asıl iş¬levi olan yönelme, yaklaşma ve istikamet bildirme 2. zarf olarak kullanılan kelimelerin bünyesinde bulunma (tanga “tan vakti”, tünegün “dün”, keşke “akşamleyin”, birge “beraber”) 3. “için ile kadar, karşı, doğru” gibi bazı çekim edatlarının işlevini üstlenme (“Saylaganınız sizge bolsın.” “Seçtiği¬niz sizin için olsun.”, “Munav kutıkka sak bol.” “Bu kutuya karşı dikkatli ol.”, “süyinişke tolıp” “sevinçle dolup”) 4. Fiil çekiminde gereklilik, yeterlik, süreklilik ve mastar gibi kimi oluşumlar içinde yer alma (“Aştan ölmeğe turıman.” “Açlıktan ölmek üzereyim.”, “Siz ben oynamağa bolayakpa?” “Sizinle oynayabilir miyim?”, “Biremlep sogıspaga kerekpiz.” “Teke tek çalışmalıyız.”) 5. hal ek¬leri görev değişikliğine bağlı olarak diğer hal eklerinin görevini üstlenme 6. yönelme (datif) grubu olarak kullanılan kelime gruplan içinde yer alma. 7. son çekim edatlanna bağlanarak çeşitli anlam¬lar ifade etme.(“Üyge karap yol aldı.” “Eve doğru yol aldı.”)Öğe
