Bireysel Emeklilik Yatırım Fonlarının Yapısal Bir Analizi

Sosyal güvenlik sisteminin önemli bir parçası ve tamamlayıcısı olan bireysel emeklilik sistemleri, bireylere asgari hayat standardı sağlayarak, bireylerin hastalık, yaşlılık ve kaza gibi durumlarda rahat etmesini sağlamaktadır. Bireysel emeklilik sistemleri bir yandan bireylerin sosyal güvenlik ihtiyaçlarını karşılamakta, diğer yandan bireylerin ödedikleri katkı paylarını bir havuz içerisinde biriktirerek bireysel emeklilik yatırım fonlarını oluşturmaktadırlar. Bireysel emeklilik yatırım fonları, bireysel emeklilik şirketlerinin bünyesinde, katılımcıların ödedikleri katkı paylarının bir havuzda toplanarak, emeklilik döneminde katılımcılara fayda sağlamak amacıyla profesyonel portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilmesi suretiyle oluşturulan fonlardır. Bireysel emeklilik yatırım fonları, vadeli mevduat ve katılma hesabı, borçlanma araçları, repo ve ters repo işlemleri ile ortaklık payları, kıymetli madenler, türev araç işlemleri ile varantlar ve kira sertifikaları gibi finansal araçlardan oluşan portföye yatırım yapmaktadırlar. Uzun vadeli tasarrufların bireysel emeklilik yatırım fonları aracılığıyla ekonomiye aktarılmasında vergisel teşvikler büyük rol oynamaktadır. Dünyada çok uzun zamandan beri var olan bireysel emeklilik yatırım fonları, günümüzde, özellikle gelişmiş ülkelerde tasarrufların büyük bir kısmını oluşturmakta ve ülke ekonomilerinin ihtiyaç duyduğu uzun dönemli kaynak ihtiyacını karşılamaktadır. Ülkemizde ise bireysel emeklilik yatırım fon uygulamaları 2003 yılından itibaren başlamış ve kısa zamanda gelişme göstererek varlık değerlerini ve fon adetlerini artırmıştır. Bireysel emeklilik yatırım fonları sayesinde, ekonomiye ve finansal piyasalara uzun vadeli fon akışı sağlanmaktadır. Böylece kamunun, özel sektörün ve finansal piyasaların kaynak ihtiyacı giderilebilmekte, ülkenin sahip olduğu tasarruflar artmakta, sermaye piyasaları gelişmekte, istihdam artmakta, bütün bunların sonucunda ülkenin gelişmişlik derecesi de artmaktadır.

Private pension systems which are one of the important and essential parts of the social security system provide subsistence level to individuals and make oneself comfortable in situations such as sickness, old age and accident. Private pension systems, one the one hand satisfy social security needs, one the other hand constitute private pension funds gathering individuals’ contributions in a pool. Private pension funds are funds managed by professional portfolio management companies in order to benefit to participants during the retirement period, gathering in a pool contributions paid participants within private pension companies. Private pension funds invest portfolio which consists of cash, bank deposit, participation account, public bond, corporate bond, treasury bill, commercial bill, repo, reverse repo, stocks, derivative products, warrants and lease certificates. Taxation incentives play an important role transferring long term savings to economy by means of private pension funds. Private pension funds which exist in world for a long time, in today consists of large part of savings and satisfies long term resource requirement especially in emerging countries. In our country, private pension fund practices have started from 2003 and increased asset values and number of fund growing in a short span of time. Long term fund flow is raised to economy and financial markets by means of private pension funds. In this way, resource requirement of public sector, private sector and financial markets is satisfied, increase country’s savings, improve capital markets, increase employment and as a result of all these the level of country’s development increases.