Kitaibelia balansae ekstraktının bakteriler üzerindeki etkisinin yapay zekâ ile belirlenmesi ve modellenmesi

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.advisorYerlikaya, Sabire
dc.contributor.advisorŞen Arslan, Hülya
dc.contributor.authorTopuz, Sefa
dc.date.accessioned2025-09-05T07:47:12Z
dc.date.available2025-09-05T07:47:12Z
dc.date.issued2025
dc.departmentKMÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
dc.description.abstractBu çalışmada Kitaibelia balansae L. bitkisi yapraklarından fenolik bileşik ekstrakte edilmesi amacıyla optimizasyon yapılmış ve elde edilen optimum noktadaki ekstraktın mikroorganizmalar üzerine etkisi araştırılmıştır. K. balansae’den fenolik maddeler ultrasound destekli ekstraksiyon yöntemi ile 30 dakika süreyle yapılmıştır. BoxBehnken deneme deseni oluşturulmuş ve cevap yüzey yöntemi (RSM) ile optimum nokta bulunmuştur. Optimize edilen parametreler: sıcaklık (°C), % ultrasound gücü (US Gücü) ve % etanol konsantrasyonudur. Deneme desenine göre toplam fenolik madde miktarı (TPC), radikal süpürücü aktivite (DPPH-IC50) ve antioksidan aktivite (TEAC) analiz yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre RSM’de optimum nokta 38°C, %95 US gücü ve %38 etanol konsantrasyonu olarak bulunmuştur. Optimum noktada ekstraksiyon yapılıp ekstrakt E. coli, S. aureus, L. lactis ve L. fermentum üzerinde oluşabilecek aktivatör ve inhibitör etkiler incelenmiştir. 8 ve 10 log kob/mL başlangıç bakteri konsantrasyonuna ayarlanmış bakterilerin üzerine ekstrakt ilave edilmiş, farklı sıcaklıklarda (25°C ve 37°C) ve 24 saat inkübe edilmiştir. Elde edilen sonuçlar çoklu regresyon analizi (MRA), gauss süreç regresyonu (GPR), destek vektör makinesi (SVM) ve sinir ağları (NNet) ile analiz edilmiş ve modellenmiştir. Sonuç olarak yapay zekâ modelleri aktivasyon ve inhibisyonu açıklayan en uygun modeller olduğu tespit edilmişir. Yapay zekâ modelleri arasında ise aktivatör ve inhibitör aktiviteyi açıklayan en uygun model GPR olarak tespit edilmiştir. K. balansae yapraklarından elde edilen ekstraktın E. coli ve S. aureus üzerine inhibitör, L. lactis ve L. fermentum üzerine ise aktivatör etkisi olduğu bulunmuştur.
dc.description.abstractIn this study, the extraction of phenolic compounds from the Kitaibelia balansae L. leaves was optimised and the effect of the extract obtained at the optimum point on microorganisms was investigated. Phenolic substances from K. balansae were extracted by ultrasound assisted extraction method for 30 minutes. The optimum point was found by response surface method (RSM) with Box-Behnken experimental design. The optimised parameters were temperature (°C), % ultrasound power (US power) and % ethanol concentration. According to the results of total phenolic content (TPC), radical scavenging activity (DPPH-IC50) and antioxidant activity (TEAC) analyses according to the experimental design, the optimum was found as 38°C, 95% US power and 38% ethanol concentration in RSM. Extraction was performed at the optimum point and the activator and inhibitor effects of the extract on E. coli, S. aureus, L. lactis and L. fermentum were analysed. Bacteria adjusted to 8 and 10 log cfu/mL initial bacterial concentration were incubated at different temperatures (25°C and 37°C) for 24 hours. The results obtained were analysed and modelled by multiple regression analysis (MRA), gaussian process regression (GPR), support vector machine (SVM) and neural networks (NNet). As a result, artificial intelligence models were the most appropriate models to explain activation and inhibition. Among the artificial intelligence models, GPR was found to be the most appropriate model explaining the effect. The extract obtained from K. balansae leaves was found to have inhibitory effect on E. coli and S. aureus and activator effect on L. lactis and L. fermentum.
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11492/11039
dc.identifier.yoktezid921271
dc.language.isotr
dc.publisherKaramanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
dc.relation.publicationcategoryTez
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.subject: Kitaibelia balansae
dc.subjectfenolik bileşik
dc.subjectRSM
dc.subjectoptimizasyon
dc.subjectpatojen bakteri
dc.subjectlaktik asit bakterisi
dc.subjectyapay zekâ
dc.subjectgauss süreç regresyonu
dc.subjectdestek vektör makinesi
dc.subjectsinir ağları
dc.subjectKitaibelia balansae
dc.subjectphenolic compound
dc.subjectoptimisation
dc.subjectpathogenic bacteria
dc.subjectlactic acid bacteria
dc.subjectartificial intelligence
dc.subjectgaussian process regression
dc.subjectsupport vector machine
dc.subjectneural networks
dc.titleKitaibelia balansae ekstraktının bakteriler üzerindeki etkisinin yapay zekâ ile belirlenmesi ve modellenmesi
dc.title.alternativeDetermination and modelling of the effect of Kitaibelia balansae extract on bacteria with artificial intelligence
dc.typeMaster Thesis

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
Tam Metin/Full Text
Boyut:
3.17 MB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
İndir

Koleksiyon

Fen Bilimleri Enstitüsü Tez Koleksiyonu