Pseudevernia furfuracea (L.) Zopf Sekonder Metabolitlerinden Fisodik Asit ve Olivetorik Asidin HepG2 ve THLE2 Hücreleri Üzerindeki Biyolojik Etkilerinin Belirlenmesi

Ksenobiyotiklere sıkça maruz kalan karaciğer hücrelerinin kansere dönüşme oranı çok yüksektir. Kanser tedavi sürecinde yararlanılan radyoterapi ve kemoterapi yöntemlerinin yetersiz kalması ve yan etkilerinin oldukça fazla olması doğal kaynaklı ürünlerin kullanılmasını ön plana çıkarmıştır. Pseudevernia furfuracea (L.) Zopf, bilimsel çalışmalarda yıllardır tedavi amaçlı kullanılan bir liken türüdür. Mevcut projede çalışmasında, P. furfuracea'dan izole edilen fisodik asit (FA) ve olivetorik asidin (OA) kanserli (HepG2) ve sağlıklı (THLE2) insan karaciğer hücreleri üzerindeki sitotoksik (apoptotik ve nekrotik), antioksidan, pro-oksidan, genotoksik etkileri ve apoptoz ilişkili genlerin ekspresyon düzeyleri değerlendirilmiştir. Sitotoksisite ve akım sitometrik analizleri, ilgili metabolitlerin HepG2 hücreleri üzerindeki sitotoksik etkisinin THLE2 hücrelerine kıyasla çok daha yüksek olduğunu ortaya çıkarmıştır. Kanserli HepG2 hücreleri üzerinde gerçekleştirilen gen ekspresyon çalışmalarında, OA?nın genellikle dışsal yolaklar üzerindeki etkileriyle sitotoksik etki gösterdiği belirlenirken, FA?nın ise hem dışsal hem de içsel yolakları aktifleştirerek hücre ölümünü tetikleyici görevler üstlendiği çalışma sonuçlarına yansımıştır. FA ve OA kaynaklı hücrelerde meydana gelen antioksidan kapasite denemelerinde ise THLE2 hücrelerinde konsantrasyona bağlı bir artış göze çarpmış ve özellikle FA?nın bu süreçte önemli bir antioksidan bileşik olduğu saptanmıştır. Ayrıca FA ve OA?nın hücreler üzerindeki genotoksik etkileri incelendiğinde, metabolitlerin test edilen konsantrasyonlarının hiçbirinin negatif kontrol uygulamasına kıyasla THLE2 üzerinde oksidatif DNA hasarı meydana getirmediği fakat yüksek konsantrasyonlu metabolit uygulamalarının HepG2 üzerinde genetik hasar oluşturduğu belirlenmiştir. Tüm bu sonuçlar ele alındığında, insidansı çok yüksek olan karaciğer kanserine karşı alternatif ve tamamlayıcı tedavi kapsamında P. furfuracea likeninin ve bu likenden izole edilen FA ve OA?nın önemi ortaya çıkarılmıştır.