Kültür aktarımı kuramının eleştirisi - Türkiye'nin medenileşme sürecinde çevirinin rolü

Fatih Şimşek tarafından 2016 yılında Doktora tezi olarak yazılan ve 2017 yılında Sakarya Yayıncılık tarafından kitap formatında neşredilip okuyucusuyla buluşturulan Kültür Aktarımı Kuramının Eleştirisi, Türkiye’nin Medenileşme Sürecinde Çevirinin Rolü isimli eser 194 sayfadan oluşmaktadır. Eserin inceleme nesnesi olarak seçilmesindeki temel sebep, Türkiye’nin modernleşme sürecinde yürütülen çeviri faaliyetlerine yönelik bakış açısının farklılığında yatmaktadır. Çeviribilim çalışmalarında sıklıkla kendine yer bulan kültür kavramı ve Cumhuriyet dönemi çeviri faaliyetlerine dair farklı bir bakış açısı sunan eser, giriş ve sonuç kısmı haricinde beş bölümden oluşmaktadır. Eserin kurgusundaki özgünlük, medeniyet kavramını derinlemesine incelemesi, medeniyet kavramı altında sınıflandırdığı kültür kavramına dair farklı tanım ve görüşlere yer vermesi ve Tanzimat ve özellikle Cumhuriyet döneminde gerçekleştirilen çeviri faaliyetlerini medeniyet aktarımı olarak değerlendirmesi ve bu açıdan ilgili dönemde gerçekleştirilen çeviri faaliyetlerinin sorgulanmasındadır. İndükatif bir akıl yürütme ile Tanzimat ve özellikle Cumhuriyet tarihinde İsmet İnönü döneminde yapılan çeviri faaliyetlerinin temelde sadece bir kültür aktarımı değil, Hilmi Ziya Ülken’in Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü adlı eserinden ‘çevirilerin bir kültür aktarımından ziyade bir medeniyet aktarımı olduğu’ görüşünden hareketle bu faaliyetlerin bir medeniyet aktarımı olduğu iddiası ile kaleme alınan eserde kültür ve medeniyet kavramlarına geniş bir yer verilmiş olması, eserin iddiasına temel sağlamaktadır. Bu bakımdan medeniyet ve kültür kavramlarına dair insanlık tarihi boyunca görüşler bildiren düşünürler ve bilim adamlarının görüşlerinin sorgulanması ve karşılaştırılması, eserin çeviride kültür, kültürel öğelerin aktarımı vb. bilgilerin bir arada bulunduğu bir eser olduğunun göstergesidir.