Türkiye’de doğrudan yabancı sermaye hareketlerini belirleyen faktörlerin ekonometrik analizi

Bu çalışmanın temel amacı, 1980-2003 dönemi için, Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını belirleyen faktörlerin ekonometrik analizidir. Literatürde, doğrudan yabancı sermaye hareketlerini belirleyen faktörler, itici ve çekici faktörler adı altında incelenmektedir. Bu çerçevede yapılan ampirik analizlerde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını belirleyen faktörleri açıklamak üzere, uluslararası net rezervler, reel döviz kuru, gayrisafi milli hasıla, grevlerle kaybolan işgünü sayısı, dışa açıklık oranı, elektrik enerjisi üretim endeksi, işgücü maliyetleri ve yatırım teşvikleri olmak üzere sekiz ekonomik değişken kullanılmıştır. İstatistiki olarak anlamlı çıkan tahmin sonuçlarına göre; uluslararası net rezervler, gayrisafi milli hasıla, dışa açıklık oranı, elektrik enerjisi üretim endeksi ve yatırım teşvikleriyle doğrudan yabancı sermaye yatırımları arasında pozitif bir ilişki bulunurken, reel döviz kuru ve işgücü maliyetleri ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları arasında negatif bir ilişki gözlenmiştir.

The basic aim of this study was to analyze the factors determining the foreign capital flows in turkey for the period 1980- 2003 by using econometrical tools. In the literature, factors determining foreign direct investment are classified under pull and push effects. In order to investigate the determinants of the foreign direct investment in turkey, eight economic variables namely, international net reserves, real exchange rate, gross national product, the number of lost working days due to strikes, openness rate, electricity production index, labor cost and investment incentives, have been used in the econometrical analysis. The statistical results showed that there was a positive relation between international net reserves, gross national product, openness rate, electricity production index, investment incentives and direct foreign capital investments. Moreover it was observed that a negative relation between real exchange rate and labor cost, and direct foreign capital investments was detected.